Adressen- en gebouwenregister
De locatie van een stooktoestel dient te worden bepaald aan de hand van de kleinst te bepalen eenheid van een gebouw (gebouweenheid) op een bestaand adres. Voor de toekenning hiervan, dient te worden gebruik gemaakt van de beschikbare basisregisters die Digitaal Vlaanderen ter beschikking stelt:
Het Adressenregister voor de toekenning van de installatie aan het bestaand adres;
Het Gebouwenregister voor de toekenning van het gebouw of de gebouweenheid.
Het Adressenregister voorziet de adresseerbare objecten in het Gebouwenregister van adressen. De bevoegdheid voor adrestoekenningen ligt bij de 300 Vlaamse gemeenten (bij CRAB-decreet). Het Adressenregister zal eind 2023 het CRAB als authentieke bron voor adressen vervangen en kan vandaag reeds beschouwd worden als het referentieregister voor adressen in het Vlaamse Gewest.
Het Gebouwenregister verzamelt informatie over alle gebouwen op het Vlaamse grondgebied in één register. Het biedt een unieke identificatie en levensloop aan voor gebouwen en gebouweenheden. Dit vereenvoudigt de uitwisseling van gebouwgerelateerde informatie, zoals stooktoestellen, tussen verschillende instanties en vormt een stabieler koppelvlak dan adressen, bijvoorbeeld uitwisseling naar de woningpas/gebouwenpas voor het informeren/sensibiliseren van eigenaars m.b.t wettelijke verplichtingen. Het Gebouwenregister is het referentieregister voor gebouwen en gebouweenheden in het Vlaamse Gewest.
(noot: In de tekst hieronder worden de woorden Adres, Gebouw en Gebouweenheid met een hoofdletter weergegeven wanneer er naar een object in het Adressen- en Gebouwenregister wordt gerefereerd)
Elk bestaand Adres beschikt in het adressenregister over een adresObjectID, en bestaat uit een officiële gemeentenaam (geen deelgemeente), een postcode, een officiële straatnaam, een huisnummer en mogelijks een busnummer. Elk Adres beschikt over een adresStatus en adresPositie (geometrie Punt), soms aan de straatkant, soms in het midden van een gebouw.
Een Gebouw werd door Digitaal Vlaanderen gedefinieerd als volgt: “Een gesloten en/of overdekt, bovengronds of ondergronds bouwwerk, dat dient of bestemd is, ofwel om mensen, dieren en voorwerpen onder te brengen, ofwel om economische goederen te vervaardigen of diensten te verstrekken. Een gebouw verwijst naar gelijk welke structuur die op blijvende wijze op een terrein opgetrokken of gebouwd wordt.” Bovendien moet een gebouw aan volgende criteria voldoen:
Criterium 1: het gebouw is overdekt en aan alle zijden omgeven.
Criterium 2: het gebouw mag ondergrondse delen omvatten op voorwaarde dat deze geheel of gedeeltelijk overbouwd zijn.
Criterium 3: het gebouw heeft een minimumoppervlakte van 15 m² en/of heeft een adres.
Elk Gebouw beschikt over een gebouwStatus en een geometrie ‘polygoon’ die de contouren van het gebouw weergeeft.
Een Gebouweenheid werd gedefinieerd als “De kleinste eenheid binnen een gebouw die geschikt is voor woon-, bedrijfsmatige, of recreatieve doeleinden en die ontsloten wordt via een eigen afsluitbare toegang vanaf de openbare weg, een erf of een gedeelde circulatieruimte. Een gebouweenheid is in functioneel opzicht zelfstandig. Daarnaast kan een gebouweenheid ook een gemeenschappelijk deel zijn.”
Elke Gebouweenheid beschikt over een gebouweenheidStatus en een geometrie ‘punt’ dat gelijk kan zijn aan het Adrespunt of de centroïde van een Gebouw. De puntgeometrie van de Gebouweenheid ligt altijd binnen polygoongeometrie van het Gebouw.
In vele gevallen is de nauwkeurigheid van de locatie van een stooktoestel tot op het niveau van de gebouweenheid te bepalen. Indien de GebouweenheidsID niet aanwezig is in het Gebouwenregister, dan neemt VEKA genoegen met de nauwkeurigheid van een lager niveau: het GebouwID. Sowieso is de toekenning van een AdresID uit het Adressenregister een absolute, minimale vereiste.
Gezien het verplicht gebruik van het Adressen – en Gebouwenregister en haar specifieke toedracht, werd in Annex een use case uitgewerkt, waarbij gebruik gemaakt wordt van de API endpoints, WMS en WFS services, die beschikbaar worden gesteld door Digitaal Vlaanderen.
API endpoints
Voor de toekenning van het Adres, Gebouw en Gebouweenheid kan gebruik gemaakt worden van Basisregisters Vlaanderen API, waarvan de huidige meest recente versie dateert van 7 maart 2023. Deze API is gedocumenteerd en anoniem raadpleegbaar: https://api.basisregisters.vlaanderen.be.
AdresID kan opgezocht worden via adres matching
Gebouw en gebouweenheid kan opgezocht worden via geopunt
Testen kan via https://www.geopunt.be
Op de kaart van Geopunt, voeg volgende lagen toe:
Gebouwenregister: gebouw (gepland/in aanbouw/gerealiseerd)
Gebouwenregister: gebouweenheid (gepland/gerealiseerd)
Zoek op adres → Je krijgt coordinaten/contouren terug van de gebouwen
Selecteer gebouw → Je krijgt de gebouweenheden
Er is een beperking op het aantal verzoeken dat u kan versturen. Wanneer u een API key meegeeft dan zal u meer verzoeken kunnen versturen. In de API documentatie staat vermeld hoe u deze API key kan aanvragen en gebruiken.
De read endpoints zijn in 2 versies raadpleegbaar: v1 en v2. Het verschil tussen beiden en hoe ze getoond kunnen worden in de browser wordt uitgelegd in de API documentatie.
Op https://www.vlaanderen.be/digitaal-vlaanderen/onze-oplossingen/gebouwen-en-adressenregister/release-notes kunt u een overzicht terugvinden van de releases.
WMS en WFS webdiensten
WebMapServices (WMS) en WebFeatureServices (WFS) zijn interfaces voor de aanlevering van geografische data over het internet. Dit kunnen zowel vectoriële data zijn (WFS) als rasterdata (WMS).
Digitaal Vlaanderen stelt deze WMS- en WFS webdiensten op basis van het Adressen-en Gebouwenregister beschikbaar en raadpleegbaar via https://www.vlaanderen.be/digitaal-vlaanderen/onze-oplossingen/gebouwen-en-adressenregister/gebruik-en-achtergrondinformatie .
Op https://www.vlaanderen.be/digitaal-vlaanderen/onze-oplossingen/gebouwen-en-adressenregister/release-notes kunt u een overzicht terugvinden van de releases.
Veel voorkomende vragen - Digitaal Vlaanderen
Veel voorkomende vragen over het Adressen- en Gebouwenregister kunt u terugvinden via https://overheid.vlaanderen.be/overheid.vlaanderen.be/gebouwenregister-faq.
Hierin kunt u onder meer terugvinden:
Hoe u Gebouwen en Gebouweenheden op een kaart kan visualiseren aan de hand van de WMS
Hoe u de REST API van Digitaal Vlaanderen kan uitproberen
Hoe u het testbestand kan gebruiken
Hoe u gebouwen kunt terugvinden aan de hand van hun adres
Hoe u een adres van een andere bron in verband kan brengen met een authentiek adres in het Adressenregister
Hoe u een adressuggestie in uw toepassing kunt implementeren
Hoe u keuzelijsten voor adresformulieren kan creëren
De betekenis en het belang van de ‘homoniemtoevoeging’
Veel voorkomende vragen - Use Case VEKA
Wat is het verschil tussen WMS en WFS en waar gebruik je ze best voor?
WMS (Web Map Service) en WFS (Web Feature Service) zijn interfaces om geografische data op te vragen en om op een kaart te kunnen visualiseren en bevragen:
De WMS van het Adressen- en Gebouwenregister laat toe gebouwen en gebouweenheden (per status) op kaart te visualiseren en objecten aan te klikken op pixelniveau voor meer informatie. Hiermee vraag je als het ware kaartmateriaal op als een afbeelding (tiff/png/jpg). Een WMS is interessant om als achtergrond informatie te gebruiken.
De WFS laat toe de objecten in het Adressenregister geometrisch te bevragen. Op deze data is het mogelijk om queries en selecties uit te voeren. Het gebruik van een WFS is dus interactiever en noodzakelijk voor gebruikersinteracties zoals selecties. Deze WFS is een service die zowel vectoriële informatie (die gevisualiseerd kan worden op de kaart) als attribuutgegevens (zoals bv adresgegevens) via XML teruggeeft als antwoord op een call.
Meer hierover kan je lezen op de FAQ van de Basisregisters, of op het releasebericht.
Hoe kan je deze data inladen in een webapplicatie?
Deze data kan ingeladen worden in tal van GIS-software.
In het geval er een webapplicatie gebruikt wordt om de beschreven use case uit te werken, is bijvoorbeeld het gebruik van de gratis open source JavaScript bibliotheken OpenLayers of Leaflet mogelijk. Hiermee kan je embedded, interactieve kaarten opmaken en tonen via je webapplicatie. Standaard zorgen deze libraries voor de eindgebruiker de mogelijkheid om te navigeren in de kaart, kaartvoorstellingen aan te passen, gebruik te maken van verschillende kaartlagen, vectoriële data te kunnen selecteren of attribuutgegevens op te vragen van een geselecteerde vector. Op welke manier deze bibliotheken deze functionaliteiten aanbieden is terug te vinden in hun specifieke documentatie, handige quickstarts, tutorials API documentatie met een aantal voorbeelden om zelf interactieve kaarten op te stellen:
Hoe gebruik ik de WMS- en WFS data?
De catalogus die leiden tot deze WMS- en WFS data kan je hier vinden:
https://www.vlaanderen.be/datavindplaats/catalogus/wms-adressenregister
https://www.vlaanderen.be/datavindplaats/catalogus/wms-gebouwenregister
https://www.vlaanderen.be/datavindplaats/catalogus/wfs-adressenregister
https://www.vlaanderen.be/datavindplaats/catalogus/wfs-gebouwenregister
De link die hoort meegegeven te worden aan de software/bibliotheek om een connectie te kunnen maken met de endpoint is als volgt:
De call die nodig is om te informeren naar de data of lagen die bevraagd kunnen worden (bv gebouwenregister:Gebouw) via deze endpoint, gebeurt met GetCapabilities: