Locatie van een stooktoestel

Adressen- en gebouwenregister

De locatie van een stooktoestel dient te worden bepaald aan de hand van de kleinst te bepalen functioneel zelfstandige eenheid (gebouweenheid) in een gebouw, of een gemeenschappelijk deel ervan.  Meestal verwijst een adres naar zo’n eenheid. Voor de toekenning hiervan, dient te worden gebruik gemaakt van de beschikbare basisregisters die Digitaal Vlaanderen ter beschikking stelt:

• Het Adressenregister voor de toekenning van de installatie aan het bestaand adres

• Het Gebouwenregister voor de toekenning van het gebouw of de gebouweenheid.

Het Adressenregister voorziet de gebouweenheden van adressen. De bevoegdheid voor adrestoekenningen ligt bij de 300 Vlaamse gemeenten (bij CRAB-decreet). Het Adressenregister volgde eind 2023 het CRAB als authentieke bron op voor adressen en is het referentieregister voor adressen in het Vlaamse Gewest.

Het Gebouwenregister verzamelt informatie over alle gebouwen op het Vlaamse grondgebied in één register. Het biedt een unieke identificatie en levensloop aan voor gebouwen en gebouweenheden. Dit vereenvoudigt de uitwisseling van gebouwgerelateerde informatie, zoals stooktoestellen, tussen verschillende instanties en vormt een stabieler koppelvlak dan adressen, bijvoorbeeld uitwisseling naar de woningpas/gebouwenpas voor het informeren/sensibiliseren van eigenaars m.b.t wettelijke verplichtingen.  Het Gebouwenregister is het referentieregister voor gebouwen en gebouweenheden in het Vlaamse Gewest.

(noot: In de tekst hieronder worden de woorden Adres, Gebouw en Gebouweenheid met een hoofdletter weergegeven wanneer er naar een object in het Adressen- en Gebouwenregister wordt gerefereerd)

Elk bestaand Adres beschikt in het adressenregister over een adresObjectID, en bestaat uit een officiële gemeentenaam (geen deelgemeente), een postcode, een officiële straatnaam, een huisnummer en mogelijks een busnummer.  Elk Adres beschikt over een adresStatus en adresPositie (geometrie Punt), soms aan de straatkant, soms in het midden van een gebouw.

Een Gebouw werd door Digitaal Vlaanderen gedefinieerd als volgt: “Een gesloten en/of overdekt, bovengronds of ondergronds bouwwerk, dat dient of bestemd is, ofwel om mensen, dieren en voorwerpen onder te brengen, ofwel om economische goederen te vervaardigen of diensten te verstrekken. Een gebouw verwijst naar gelijk welke structuur die op blijvende wijze op een terrein opgetrokken of gebouwd wordt.”  Bovendien moet een gebouw aan volgende criteria voldoen:

• Criterium 1: het gebouw is overdekt en aan alle zijden omgeven.

• Criterium 2: het gebouw mag ondergrondse delen omvatten op voorwaarde dat deze geheel of gedeeltelijk overbouwd zijn.

• Criterium 3: het gebouw heeft een minimumoppervlakte van 15 m² en/of heeft een adres.

Elk Gebouw beschikt over een gebouwStatus en een geometrie ‘polygoon’ die de contouren van het gebouw weergeeft.

Een Gebouweenheid werd gedefinieerd als “De kleinste eenheid binnen een gebouw die geschikt is voor woon-, bedrijfsmatige, of recreatieve doeleinden en die ontsloten wordt via een eigen afsluitbare toegang vanaf de openbare weg, een erf of een gedeelde circulatieruimte. Een gebouweenheid is in functioneel opzicht zelfstandig. Daarnaast kan een gebouweenheid ook een gemeenschappelijk deel zijn.”

Elke Gebouweenheid beschikt over een gebouweenheidStatus en een geometrie ‘punt’ dat gelijk kan zijn aan het Adrespunt of de centroïde van een Gebouw. De puntgeometrie van de Gebouweenheid ligt altijd binnen polygoongeometrie van het Gebouw.

Een gebouweenheid heeft ook een functie. Vandaag is deze enkel gekend voor het gemeenschappelijk deel in een gebouw.  In de toekomst zullen ook functies als "wonen", "handel", … ingevuld worden voor elke gebouweenheid.

In vele gevallen is de nauwkeurigheid van de locatie van een stooktoestel tot op het niveau van de gebouweenheid te bepalen.  Indien de GebouweenheidsID niet aanwezig is in het Gebouwenregister, dan neemt VEKA genoegen met de nauwkeurigheid van een lager niveau: het GebouwID.  Sowieso is de toekenning van een AdresID uit het Adressenregister een absolute, minimale vereiste.

Gezien het verplicht gebruik van het Adressen – en Gebouwenregister en haar specifieke toedracht, werd in Annex een use case uitgewerkt, waarbij gebruik gemaakt wordt van de API endpoints, WMS en WFS services, die beschikbaar worden gesteld door Digitaal Vlaanderen.

API endpoints

Voor de toekenning van het Adres, Gebouw en Gebouweenheid kan gebruik gemaakt worden van Basisregisters Vlaanderen API.  Deze API is gedocumenteerd: https://docs.basisregisters.vlaanderen.be/docs/api-documentation.html

De API van Basisregisters Vlaanderen is anoniem raadpleegbaar: https://api.basisregisters.vlaanderen.be.

WMS en WFS webdiensten

WebMapServices (WMS) en WebFeatureServices (WFS) zijn interfaces voor de aanlevering van geografische data over het internet.  Dit kunnen zowel vectoriële data zijn (WFS) als rasterdata (WMS).

Digitaal Vlaanderen stelt deze WMS- en WFS webdiensten op basis van het Adressen-en Gebouwenregister beschikbaar en raadpleegbaar via https://www.vlaanderen.be/digitaal-vlaanderen/onze-oplossingen/gebouwen-en-adressenregister/gebruik-en-achtergrondinformatie .

Op https://www.vlaanderen.be/digitaal-vlaanderen/onze-oplossingen/gebouwen-en-adressenregister/release-notes kunt u een overzicht terugvinden van de releases.

Uitgeschreven Use Case

Veel voorkomende vragen - Digitaal Vlaanderen

Veel voorkomende vragen over het Adressen- en Gebouwenregister kunt u terugvinden via https://basisregisters.vlaanderen.be/veelgestelde-vragen.

Hierin kunt u onder meer terugvinden:

• Hoe u Gebouwen en Gebouweenheden op een kaart kan visualiseren aan de hand van de WMS

• Hoe u de REST API van Digitaal Vlaanderen kan uitproberen

• Hoe u het testbestand kan gebruiken

• Hoe u gebouwen kunt terugvinden aan de hand van hun adres

• Hoe u een adres van een andere bron in verband kan brengen met een authentiek adres in het Adressenregister

• Hoe u een adressuggestie in uw toepassing kunt implementeren

• Hoe u keuzelijsten voor adresformulieren kan creëren

• De betekenis en het belang van de ‘homoniemtoevoeging’

Veel voorkomende vragen - Use Case VEKA

Wat is het verschil tussen WMS en WFS en waar gebruik je ze best voor?

WMS (Web Map Service) en WFS (Web Feature Service) zijn REST interfaces (OGC standaarden) om geografische data op te vragen en om op een kaart te kunnen visualiseren en bevragen:

• De WMS van het Adressen- en Gebouwenregister laat toe gebouwen en gebouweenheden (per status) op kaart te visualiseren en objecten aan te klikken op pixelniveau voor meer informatie. Hiermee vraag je als het ware kaartmateriaal op als een afbeelding (tiff/png/jpg).  Een WMS is interessant om als achtergrond informatie te gebruiken.

• De WFS laat toe de objecten in het Adressenregister geometrisch te bevragen. Op deze data is het mogelijk om queries en selecties uit te voeren. Het gebruik van een WFS is dus interactiever en noodzakelijk voor gebruikersinteracties zoals selecties. Deze WFS is een service die zowel vectoriële informatie (die gevisualiseerd kan worden op de kaart) als attribuutgegevens (zoals bv adresgegevens) via XML teruggeeft als antwoord op een call.

• Voor de meest complete informatie hoe deze REST services te gebruiken wordt verwezen naar de OGC website of de documentatie van GeoServer:

  • https://www.ogc.org/standard/wms/

  • https://www.ogc.org/standard/wfs/

  • https://docs.geoserver.org/latest/en/user/services/wms/reference.html#getmap

  • https://docs.geoserver.org/latest/en/user/services/wfs/reference.html#getfeature

Hoe kan je deze data inladen in een webapplicatie? 

Deze data kan ingeladen worden in tal van GIS-software.

In het geval er een webapplicatie gebruikt wordt om de beschreven use case uit te werken, is bijvoorbeeld het gebruik van de gratis open source JavaScript bibliotheken OpenLayers of Leaflet mogelijk. Als er gewerkt wordt met een desktop applicatie kan bijvoorbeeld de open source Java bibliotheek GeoTools gebruikt worden.

Hiermee kan je embedded, interactieve kaarten opmaken en tonen via je web- of desktopapplicatie.  Standaard zorgen deze libraries voor de eindgebruiker de mogelijkheid om te navigeren in de kaart, kaartvoorstellingen aan te passen, gebruik te maken van verschillende kaartlagen, vectoriële data te kunnen selecteren of attribuutgegevens op te vragen van een geselecteerde vector.  Op welke manier deze bibliotheken deze functionaliteiten aanbieden is terug te vinden in hun specifieke documentatie, handige quickstarts, tutorials API documentatie met een aantal voorbeelden om zelf interactieve kaarten op te stellen.

Meer informatie, zoals developer guides, kan gevonden worden op onderstaande links:

• JS libs:

  •    https://openlayers.org/

  •   https://leafletjs.com/

• Java lib: 

  •   https://www.geotools.org/

Waar vind ik de catalogi die leiden tot deze WMS- en WFS data van het Gebouwen- en Adressenregister?

De catalogus die leiden tot deze WMS- en WFS data kan je hier vinden:

• https://www.vlaanderen.be/datavindplaats/catalogus/wms-adressenregister

• https://www.vlaanderen.be/datavindplaats/catalogus/wms-gebouwenregister

• https://www.vlaanderen.be/datavindplaats/catalogus/wfs-adressenregister

• https://www.vlaanderen.be/datavindplaats/catalogus/wfs-gebouwenregister 

Om de gebouwen op te roepen op een kaart én deze interactief te maken, wordt gebruik gemaakt van de WFS endpoint:

• https://geo.api.vlaanderen.be/Gebouwenregister/wfs

Met behulp van de GetCapabilities operator kan een gebruiker deze service ontdekken. Zo krijgt deze toegang tot de metadata, de beschikbare WFS operaties en parameters:

• https://geo.api.vlaanderen.be/Gebouwenregister/wfs?request=GetCapabilities

Met de GetFeature operator kan je een selectie aan vectorobjecten ophalen van de databron. Hier zullen nog enkele parameters moeten ingevuld worden zoals:

• version

  • Voor WFS volstaat versie 2.0.0

  • &version=2.0.0

• typename

  • Dit is de laagnaam. Voor de gebouwen binnen het gebouwenregister is dit Gebouwenregister:Gebouwen

  • &typename=Gebouwenregister:Gebouw

• srsname

  • Dit is het ruimtelijk referentiesysteem. In België is dit Lambert72 of EPSG:31370.

  • &srsname=EPSG:31370

• outputFormat

  • Hier wil je een json output

o   &outputFormat=application/json

• bbox

  • Deze is afhankelijk van de schaal van je interactieve kaart. Deze kan in het formaat zijn xmin,ymin,xmax,ymax maar best wordt deze variabel gemaakt in de code door te werken met een extent.

Dit zou ongeveer tot volgende request moeten leiden:

• ‘https://geo.api.vlaanderen.be/Gebouwenregister/wfs?service=wfs&version=2.0.0&request=GetFeature&typename=Gebouwenregister:Gebouw&srsname=EPSG:31370&outputFormat=application/json&bbox=' + extent.join(',') + ',EPSG: 31370’

Presentatie door Digitaal Vlaanderen op 24 mei 2024

Voorbeeld in pseudocode

Hieronder wordt een voorbeeld gegeven hoe je met enkele endpoints een kaart kan maken in een webtoepassing. Onderstaande code is gebaseerd op JavaScript, maar blijft pseudocode. Het ophalen van een WFS-object geeft slechts een geometrie weer. Dit object kan ook gestijld worden. Onder onderstaande VectorSource kan er een stijl toegevoegd worden.

Naast deze vector zou een achtergrondkaart handig zijn, zodat een gebruiker zich kan situeren. We voegen de WMTS toe van de orthofotomozaïek van Vlaanderen (i.e. satellietfoto’s van Vlaanderen). Deze heeft als endpoint:

• https://geo.api.vlaanderen.be/OGW/wmts

 Ook hier kan met behulp van de GetCapabilities de metadata ontdekt worden om de nodige parameters af te leiden.

Om deze twee kaarten te combineren kan er een nieuwe kaartconstante gecreëerd worden. Hier kunnen ook de zoomschalen en het centercoördinaat gedefiniëerd worden. Het is dan de bedoeling om als startcoördinaat het coördinaat gevonden uit het adresID mee te geven.

Laten we als voorbeeld het adres nemen van OVAM:

• https://api.basisregisters.vlaanderen.be/v2/adressen/2447812

Hier zie je in de json dat deze als coördinaat 158255.51, 190049.18 heeft in Lambert72.

Zo is het ook mogelijk om filters toe te voegen op de WFS queries om bijvoorbeeld enkel de gerealiseerde, geplande, of gebouwen in aanbouw op te halen.

Meer informatie en voorbeelden in lijn van bovenstaand voorbeeld kan hieronder gevonden worden:

• https://openlayers.org/en/latest/examples/

• https://openlayers.org/en/latest/examples/vector-wfs.html

• https://openlayers.org/en/latest/examples/vector-wfs-getfeature.html

• https://openlayers.org/en/latest/examples/wmts.html